een TOPGGz-afdeling
Pro Persona
Overwaal is gespecialiseerd in diagnostiek en behandeling van patiënten met ernstige, complexe angststoornissen (zoals paniekstoornis), dwangstoornissen (zoals smetvrees of controledwang) en PTSS die niet of onvoldoende hebben gereageerd op eerdere behandeling.
Hoofd- en sublocatie
Nijmeegsebaan 61, gebouw Sterrenberg
6525 DX Nijmegen
Pastoor van Laakstraat 48
6663 CB Lent
Telefoon
(024) 343 65 10
ambulant.nijmegen@propersona.nl
Afdelingsinformatie
Doelgroep
Leeftijdscategorie
13-18 jaar
19-25 jaar
26-64 jaar
> 65 jaar
Beschrijving
Overwaal is gespecialiseerd in de behandeling vanjongeren vanaf 12 jaar, volwassenen en ouderen met ernstige, complexe angststoornissen (zoals paniekstoornis en uitgebreid vermijdingsgedrag), dwangstoornissen (zoals smetvrees of controledwang) en PTSS die niet of onvoldoende hebben gereageerd op eerdere behandeling.
Contra-indicaties
Overwaal hanteert een aantal contra-indicaties:
- Ernstige suïcidaliteit
- Ernstige automutilatie
- Interfererend excessief middelengebruik of -afhankelijkheid
De contra-indicaties zijn relatief en niet op voorhand een uitsluiting voor behandeling.
Hoe wordt bepaald of een patiënt in aanmerking komt?
De volgende patiënten komen in aanmerking voor behandeling bij Overwaal:
- eerdere evidence based behandeling met beperkt/geen resultaat
- zeer ernstige klachten en daarmee samenhangende beperkingen
- bereidheid en voldoende motivatie tot gerichte exposurebehandeling.
DSM V classificatie
Patiënten met ernstige en complexe angststoornissen, obsessieve compulsieve stoornissen (OCS)en post-traumatische stressstoornissen (PTSS) vaak in combinatie met andere aandoeningen zoals persoonlijkheidsstoornissen (meestal met afhankelijke, vermijdende en/of dwangmatige kenmerken op de voorgrond) of depressie.
Diagnostiek
Waar bestaat de diagnostiek uit?
De diagnostiek bestaat uit een aantal onderdelen:
- Intake-gesprek (90 minuten) met klachtgericht, semi-gestructureerd klinisch interview
- Behandelplangesprek (90 minuten) met semi-gestructureerd klinisch interview gericht op disfunctionele, niet-adaptieve persoonlijkheidskenmerken, gericht op scherpstellen diagnostiek en opstellen behandelplan
- Voorbereidend behandelgesprek (75 minuten) gericht op scherpstellen van het behandelplan
- Routine-outcome monitoring: invullen van algemene en klachtspecifieke vragenlijsten (90 minuten)
- Onderzoeksblok (90 minuten) met metingen die samenhangen met lopend wetenschappelijk onderzoek (b.v. bepaalde computertaken).
Hierbij zijn structureel een gz-psycholoog, psychotherapeut, klinisch-psycholoog en psychiater betrokken.
Hoe onderscheidt dit zich van reguliere diagnostiek?
Bij Overwaal wordt veel tijd besteed aan het gedetailleerd in kaart brengen van de klachten, de hulpvraag, de diagnostiek en het bespreken van de behandelopties. Tevens wordt aan de hand van powerpoints met de patiënt uitvoerig de rationale van het behandelplan doorgenomen inclusief welke inzet daarbij van de patiënt wordt verwacht. Diagnostiek (inclusief vragenlijsten), psycho-educatie en bespreken behandelplan zijn onderscheidend ten opzichte van specialistische ggz, omdat het een grotere tijdsinvestering vereist en er andere instrumenten worden gebruikt (zoals het klinisch interview). Er wordt extra aandacht besteed aan (het gebrek aan) effecten van eerdere behandelingen zodat op basis hiervan het behandelplan op maat gemaakt kan worden. Aan de hand van behandelrationale worden in gezamenlijkheid de strategie en de doelstelling van de behandeling bepaald.
Hoe intensief is deze voor de patient?
De benodigde tijd voor het diagnostiektraject (intake, diagnostiek, behandelplan en het voorbereiden van de behandeling) vraagt een tijdsinvestering van 6-7 uur. Dit is verspreid over 3 afspraken. Deze intensiteit is nodig omdat er ook een op maat gesneden behandelplan opgesteld moet worden (patiënten hebben in de regel al reguliere specialistische ggz behandeling ondergaan).
Welke instrumenten worden er gebruikt bij diagnostiek?
- Voor de diagnostiek semigestructureerde klinische interviews, zoals M.I.N.I. 5.0.0. en SCID-II
- Voor de ernst van de klachten algemene vragenlijsten (o.a. OQ-45)en klachtspecifieke vragenlijsten (o.a. PTSS-SR, PDSS, MI, Y-BOCS, LSAS)
Behandeling
Behandeling
Ambulant
Deeltijdbehandeling
Klinisch (open)
Thuisbehandeling
Beschrijving
Bij Overwaal vindt ambulante behandeling, deeltijdbehandeling en klinische opname plaats. Ambulante behandeling vindt plaats in een frequentie van 1-2 maal per week, afhankelijk van het specifieke angstprobleem kan buiten de polikliniek behandeld worden.
Het accent van de behandelingen ligt op intensieve cognitieve gedragstherapie (ambulante, deeltijd, klinisch). Op indicatie wordt met farmacotherapie behandeld. Veelal wordt medicatie afgebouwd en/of aangepast. Schema Focused Therapy (een variant van cognitieve gedragstherapie) wordt ingezet bij complexe angststoornissen waarbij ook sprake is van een persoonlijkheidsstoornis (meestal met afhankelijke, vermijdende en/of dwangmatige kenmerken op de voorgrond). De uitkomst van behandeling wordt structureel geëvalueerd met vragenlijsten over klachten en de klanttevredenheid.
Innovatieve behandelingen
Naam en beschrijving
Jong Overwaal
Doelgroep
Kinderen en jeugdigenmet een ernstige dwangstoornis of PTSS, waarbij met reguliere exposure en responspreventie geen of onvoldoende effect bereikt is.
Methodiek
Bij intensieve exposure wordt de patiënt begeleid in situaties en contexten waarin de klachten zich voordoen. De behandeling bestaat uit 4 (in geval vanPTSS) of 8 dagen (in geval van dwangstoornis) van 9-17 uur en achtereenvolgens 4 wekelijkse sessies à 90 minuten met aansluitend een evaluatiegesprek en een follow-up contact 3 maanden na afronding van de behandeling.
Beoogde effecten
Het beoogde effect is remissie dan wel een significante klachtenafname.
Hoe intensief is deze voor de patiënt?
Het doel is dat de patiënt na de behandeling zijn/haar sociaal maatschappelijke rollen weer in bevredigende mate kan vervullen.
Effectiviteitsonderzoek
Naar deze interventie vindt onderzoek plaats met een multiple baseline design.
Naam en beschrijving
Focus en intensieve traumabehandeling
Doelgroep
Volwassenen (vanaf 18 jaar) met PTSS, een obsessief-compulsieve stoornis of een paniekstoornis met agorafobie die niet geprofiteerd hebben van eerdere behandelingen.
Methodiek
Bij intensieve exposure wordt de patiënt begeleid in situaties en contexten waarin de klachten zich voordoen. De behandeling wordt op maat gemaakt en beslaat 4 tot 8 intensieve dagen (3 - 4 sessies van 90 minuten per dag)en achtereenvolgens 4 wekelijkse sessies à 90 minuten met aansluitend evaluatiegesprek en een follow-up contact 3 maanden na afronding van de behandeling.
Beoogde effecten
Het beoogde effect is remissie dan wel een significante klachtenafname.
Hoe intensief is deze voor de patiënt?
Het doel is dat de patiënt na de behandeling zijn/haar sociaal maatschappelijke rollen weer in bevredigende mate kan vervullen.
Effectiviteitsonderzoek
Naar deze interventie vindt onderzoek plaats met een multiple baseline design.
Einde behandeling / na de behandeling
Uitstroomcriteria
De belangrijkste uitstroomcriteria zijn:
- geen hulpvraag meer voor de specifieke angstklachten (indien er nog psychische klachten zijn, bijvoorbeeld depressiviteit, waar nog een hulpvraag voor is, wordt doorverwezen)
- geen hulpaanbod meer beschikbaar binnen Overwaal.
Waar worden patiënten naar door- of terugverwezen?
Dit is afhankelijk van eventuele comorbiditeit en daarmee samenhangende restklachten en additionele hulpvraag. Veelal wordt terugverwezen naar de huisarts.
Is er een terugval aanbod?
Bij terugval kan opnieuw verwezen worden naar Overwaal.
Met welk instrument wordt de uitstroom getoetst/vastgesteld?
Dit wordt vastgesteld met behulp van semi-gestructureerde klinische interviews en algemene en klachtspecifieke vragenlijsten.
Second opinion
Hoe wordt een second opinion aangevraagd?
Een second opinion kan worden aangevraagd via het formulier aanmelding op de website van Pro Persona, via het centrale aanmeldpunt van Pro Persona of door direct contact met één van de boegbeelden van Overwaal. Een vast element in een second opnion is een diagnostiektraject met semi-gestructureerde interviews gericht op de klachten en persoonlijkheidskenmerken. Hiervoor zijn in het algemeen één of twee afspraken van resp. 90 of 180 minuten voldoende.
De uitvoering van de second opinion wordt gedaan door de experts van Overwaal. Dit zijn medisch specialisten, klinisch psychologen of gz-psychologen met hoogspecialistische expertise op het gebied van angst, dwang en of PTSS.
Boegbeelden
Naam
prof. dr.
G.J.
(Gert-Jan)
Hendriks
Specialisatie
Sociale angststoornis, paniekstoornis en agorafobie, dwangstoornis, PTSS.
Contactgegevens
(06) 10 03 88 97 - g.hendriks@propersona.nl
Naam
dr.
M.
(Mirjam)
Kampman
Specialisatie
Sociale angststoornis, paniekstoornis en agorafobie, dwangstoornis.
Contactgegevens
(024) 343 65 10 - m.kampman@propersona.nl
Naam
dhr.
J.C.M.
(Hans)
Jacobs
Specialisatie
Sociale angststoornis, paniekstoornis en agorafobie, dwangstoornis. Ontwikkelen en integreren van de cognitief gedragstherapeutisch werker (CGW) in Nederland.
Contactgegevens
(024) 343 65 10 - h.jacobs01@propersona.nl
Consultatie en advies
Consultatie en adviesmogelijkheden voor verwijzers
Verwijzers kunnen voor consultatie en advies contact opnemen met één van de boegbeelden. Voor consultatie over PTSS is een vast spreekuur bij Lotte Hendriks op donderdag van 09.00 - 10.30 uur, telefoonnummer 024 34 36 510 (secretariaat).
Resultaten en effecten
Doelstelling zorgaanbod
Beschrijving doelstelling zorgaanbod
Doel van de behandeling is het verminderen van symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven.
Hoe wordt dit gemeten?
Klinische effecten behandelaanbod
Beschrijving klinische effecten van het zorgaanbod
85% van de patiënten die ambulant behandeld worden bij Overwaal en 100% van de (deeltijd)klinisch behandelde patiënten heeft één of meerdere niet-succesvolle behandelingen in de specialistische ggz doorlopen. De resultaten van de behandeling bij Overwaal zijn goed met grote therapie-effecten (Delta T van bijna 9).
Met welk instrument worden de effecten gemeten
Overwaal meet het effect van de behandeling structureel met verschillende vragenlijsten:
- Algemene klachten: Outcome Questionnaire-45 (OQ-45), totaalscore en sd-schaal
- Paniekstoornis en agorafobie: Panic Disorder Severity Scale en Mobility Inventory
- Dwangstoornis: Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale
- Sociale fobie: Liebowitz Social Anxiety scale
- PTSS: Clinician-Administered PTSD Scale-5 (CAPS-5)
- Ziekte Angststoornis: Whitely Index
- Gegeneraliseerde angststoornis: Penn State Worry Questionnaire
- Specifieke fobie: Fear Questionnaire
Met welke frequentie
Bij ambulante behandelingzijn de meetmomenten bij start, tussentijds iedere6 weken en bij afronding. Bij deeltijd en kliniek zijn de meetmomenten bij start en dan elke 6 tot 12 weken en bij afronding.
Resultaten in percentages of aantallen
Het resultaat van de behandeling drukt Overwaal uit met de maat Cohen's d effect size, waarbij het volgende geldt:
Cohens d: <0,2=geen behandeleffect, >0,2=klein behandeleffect, >0,5=middelmatig behandeleffect, >0,8=groot behandeleffect, >1.3=zeer groot behandeleffect.
| Algemene vragenlijst | OQ-45 totaal | Cohen's d = 0.9 |
| Algemene vragenlijst | OQ-45 sd | Cohen's d = 0.9 |
| Algemene vragenlijst | BAI | Cohen's d = 0.8 |
| Specifieke vragenlijst Paniekstoornis en agorafobie | PDSS | Cohen's d = 0.9 |
| Specifieke vragenlijst Paniekstoornis en agorafobie | MI | Cohen's d = 0.9 |
| Specifieke vragenlijst Dwangstoornis | Y-BOCS | Cohen's d = 1.5 |
| Specifieke vragenlijst Sociale fobie | LSAS | Cohen's d = 0.8 |
| Specifieke vragenlijst PTSS | PTSS-SR | Cohen's d = 0.9 |
| Intensieve ambulante exposure behandeling Paniekstoornis en agorafobie | PDSS | Cohen's d = 1.3 |
| Intensieve ambulante exposure behandeling Dwangstoornis | Y-BOCS | Cohen's d = 1.7 |
| Intensieve ambulante exposure behandeling PTSS- | PTSS-SR | Cohen's d = 1.3 |
Resultaten m.b.t. kwaliteit van leven
Beschrijving resultaten zorgaanbod op kwaliteit van leven
De kwaliteit van leven wordt structureel - elke 6weken - gemetenmet de EQ-5d.
Patiëntwaardering
Hoe wordt de zorg door de patiënt en/of naaste ervaren?
De waardering van cliënten wordt systematisch geëvalueerd met de CQ-q index.
Rapportcijfer conform CQ index
| Ambulant | Deeltijd | Kliniek | |
| rapportcijfer (0-10) | 7.9 | 8.1 | 8.3 |
| bejegening (1-4) | 3.8 | 3.8 | 3.8 |
| bereikbaarheid (1-3) | 2.8 | 2.8 | 2.8 |
| informatievoorziening (1-4) | 3.3 | 3.2 | 3.3 |
| keuzemogelijkheden (1-4) | 2.5 | 2.4 | 2.8 |
| vervulling hulpwensen (1-2) | 1.9 | 1.9 | 1.9 |
Onderzoek en kennisverspreiding
Academische staf: Hoogleraar
Naam
prof. dr.
G.J.
(Gert-Jan)
Hendriks
Specialisatie
Angststoornissen bij ouderen, intensieve ambulante exposure behandelingen.
Contactgegevens
g.hendriks@propersona.nl
Academische staf: Senior onderzoeker
Naam
prof. dr.
M.J.P.M.
(Marc)
Verbraak
Naam
dr.
M.
(Mirjam)
Kampman
Specialisatie
Intensieve ambulante exposure behandelingen.
Contactgegevens
m.kampman@propersona.nl
Wetenschappelijk (promotie) onderzoek
Beschrijving onderzoek
Predictieonderzoek naar de behandeleffecten en terugvalkans bij patiënten met trichotillomanie.
Doelstelling onderzoeksdoel (link)
Verwachte einddatum
2021
Naam hoofdonderzoeker
Leila van Heijningen MSc.
Beschrijving onderzoek
Cognitive Remediation Therapy versus Specialized Attention Training as enhancement strategy of exposure treatment for OCD
Doelstelling onderzoeksdoel (link)
Verwachte einddatum
2022
Naam hoofdonderzoeker
Drs. Boris van Passel
Publicatie
Titel publicatie
Auteur(s)
Van Passel B, Danner UN, Dingemans AE, Aarts E, Sternheim LC, Becker ES, et al
Tijdschrift
Psychotherapy and Psychosomatics
Datum
2020
Auteur(s)
Krans, J., Bosmans, G., Salemink, E., & De Raedt, R
Tijdschrift
Cognitive Therapy and Research
Datum
2019
Titel publicatie
Auteur(s)
Hendriks, L., de Kleine, R.A., Broekman, Th.G., Hendriks, G.J. & van Minnen, A.
Tijdschrift
European J Psychotraumatology, 9, 1
Datum
2018
Kennisoverdracht
Beschrijving
De boegbeelden en senior onderzoekers zijnactiefop diverse nationale congressen, waaronder jaarlijks het NVvP-congres en het VGCt-congres. Daarnaast presenteren zij hun kennis ook op internationale congressen, waaronder het ‘World Congress of Behavioural and Cognitive therapies’, de ‘Annual Conference of the Dutch and Flemisch Associations of Behaviour and Cognitive Therapy’ en de ‘Anxiety and Depression Conference’.
Daarnaast participeert Overwaal in het samenwerkingsverbandNijCa²re (Nijmegen Centre for Anxiety andAffective DisordersResearch and Expertise).Dit betreft een samenwerkingsverband van het Behavioural Science Institue (BSI) van de Radboud Universiteit Nijmegen,het Expertisecentrum Depressieen het Overwaal Expertisecentrum voorAngst, Dwang en PTSS(beide onderdeel van Pro Persona). In het najaar van 2021 vindt het eerstvolgende NijCa²re symposium plaats.
Ervaring van patiënten/naasten
Ik had last van een dwangstoornis. Alles 3 keer moeten doen. De therapie sloot voor mij perfect aan, ik stond er ook voor open. Nu 4 maanden later is mijn dwangstoornis weg. Ik heb de Focus behandeling gehad. Het kost wel heel veel energie en doorzettingsvermogen. Maar mede met behulp van de medewerkers daar is het gelukt. Ik raad het iedereen aan.
Ik heb sinds 14 jaar last van een paniekstoornis en agorafobie en heb net mijn behandeling van 12 weken in Overwaal afgerond. Je bent de hele dag intensief bezig met je probleemgebied en ook al ben ik nog niet helemaal van mijn problemen af (wel van mijn medicatie), ik merk echt enorme vooruitgang! Ik ben blij dat ik deze kans gekregen heb en zou het iedereen aanraden.
